İnsanların güvenini kaybetmektense, para kaybetmeyi tercih ederim

“İnsanların güvenini kaybetmektense, para kaybetmeyi tercih ederim”.

Robert Bosch’un bu sözü çok ünlüdür ve birçok yerde de kullanılır. Bence doğru bir yaklaşım değil bu. Neden mi?

Bir yanlışı yapmama nedeniniz eğer o şey yanlış ve siz doğrusunu yapmak istiyorsanız, geçerli ve çok doğru bir yaklaşımdır.

Fakat bir yanlışı yapmama nedeniniz yapacağınız hatanın ucunun dönüp dolaşıp size dokunması ise, o zaman yanlış yapmamanızın bir anlamı yoktur.

İki senaryoda da sonuç aynıdır halbuki. Peki aradaki fark nedir?

Çok basit: Birinde neden içseldir, iyiyi seçmenizdir yanlış yapmamak. Diğerinde ise dışsaldır. Korku ya da başka bir etmendir sizi yanlış yapmaktan uzak tutan.

“İçinde Allah korkusu olmak” denir mesela. Bir yanlışı Allah’tan korktuğu için, daha doğrusu ahiret azabından, yanmaktan, cehennemden korktuğu için yapmamak yani.

Aradaki fark sadece bununla da sınırlı değildir aslında. Yanlış yapmamayı, diğer bir deyişle kötüyü seçmemeyi tercih etmek hayatta bir duruş, bir yaklaşım olmasını gerektirir. İçseldir ve ağır gelmez insana. Doğal olandır çünkü.

Halbuki yanlışı dış etmenlerle ve/veya içsel bir korku nedeniyle tercih etmemek bir yere kadar gider. Birikir çünkü. Bir an gelir ve “ne olacak ya?” der ve o yanlışı yaparsınız. Çünkü içselleşmemiştir sizin için doğruyu yapmak.

Sigara içmek mesela. Anne-babanızdan korktuğunuz ya da onlar sizi korkuttuğu için içmiyorsanız başkadır, ama gerçekten sigara içmenin doğru olmamasından dolayı sigara içmiyorsanız çok daha başkadır konu. Doğru yoldasınızdır.

Aynı şey hırsızlık yapmak ya da çok daha günlük olan yalan söylemek meselesinde de görülebilir. Bazısı yalan söylemez, yalan söylemek doğru olmadığından. Kimisi ise yalanları takip edemeyeceğini düşündüğünden yalan söylememeyi tercih eder. Sonuç aynıdır. Peki gerçekten aynı mıdır?

Henry Ford da insanların güvenini kaybetmemek için para kaybetmeyi tercih ediyor. Halbuki doğruyu yapmayı hedeflese kendisine, doğru ve sağlam araba üretmeyi hedeflese, zaten para kaybetmeyecektı. Hatta çok iyi kazanacaktı.

Siz nasıl yaparsınız? Doğruyu doğru olduğu için mi tercih edersiniz yoksa yanlışın sonucunun daha sıkıntılı olmasından dolayı mı?